انسان ها همواره تحت تاثیر آسیب ها و صدمات جسمی و روانی قرار دارند، بعد از هر آسیب، بازگرداندن فرد به زندگی روزمره و بکارگیری توانایی ها و بازگشت به جامعه موجب بروز و ظهور علم توان بخشی شد.
انجمن ملی ارتقای کاردرمانی، که در حال حاضر انجمن کاردرمانی آمریکا AOTA) نام دارد در سال ۱۹۱۷ پایه ریزی و تخصص کاردرمانی در سال ۱۹۲۰ بهطور رسمی ایجادشد؛ و برای نخستین بار در 27 اکتبر سال 2010 (پنجم آبان ماه)، این روز به عنوان روز جهانی کاردرمانی نامگذاری شد.
کاردرمانی استفاده از فعالیتهای هدفمند برای جلوگیری از ناتوانی و حفظ سلامتی و دادن استقلال برای انجام کارهای افرادی است که به نوعی دچار آسیب جسمی، ذهنی و یا روانی هستند.
از نظر انجمن کاردرمانی آمریکا، (AOTA) کاردرمانی به معنی: "استفاده از فعالیتهای هدفمند برای افرادی که در اثر آسیب یا بیماری دچار محدودیت اختلال عملکرد روانی، اجتماعی، رشدی یا اختلال یادگیری شده اند".
فرایند کاردرمانی شامل ارزیابی، طرح درمان، اجرا، و ارزیابی مجدد است و در مرحله بیماریابی و ارزیابی، افرادی که نیاز کاردرمانی دارند مشخص میشوند.
در مرحله درمان با توجه به شرایط، امکانات و محدودیت ها طرح و زمان ریخته میشود و مورد اجرا قرار میگیرد.
ارائه خدمات ویژه کاردرمانی شامل: آموزش مهارت های زندگی روزمره، ایجاد و توسعه مهارت های درکی، حرکتی و عملکرد یکپارچگی حس، توسعه مهارت های بازی و پیش حرفهای و توانایی های اوقات فراغت، طراحی، ساختن یا به کار بردن وسایل کمکی و ارتزها و پروتزها، انتخاب وسایل نظافتی، استفاده از صنایع دستی که بهطور ویژه به منظور افزایش عملکرد طرح شدهاست، توصیف و تفسیر آزمونها مثل ارزیابی قدرت عضلانی، ارزیابی دامنه حرکتی و نیز تطبیق محیط برای فرد معلول است و این خدمات بهطور فردی، گروهی یا در سیستمهای اجتماعی است.
به طور خلاصه تمامی افرادی که به علت مشکل یا مشکلاتی لازم است تحت درمان قرار گیرند تا به استقلال در عملکردهای مورد نظر برسند، تحت این روش درمانی قرار میگیرند.
مشکلات این افراد دامنه وسیعی را دربرمیگیرد و میتواند حاصل یک صدمه، یا تصادف باشد یا ناشی از بیماری جسمی، اختلال عاطفی، تعارضات و فشارهای روانی یا حتی تأخیر در رشد یا اختلالات مادرزادی باشد.
این بیماری ها به تمام گروههای سنی از نوزادان، کودکان و تا سالمندان میتوانند تعلق داشته باشد که از دوره کوتاه مدت مراقبت در دوران حاد بیماری تا توانبخشی در دورههای تطابقی طولانی مدت را شامل میشود.
حوزههای تمرین سلامت و تندرستی به دلیل افزایش نیاز به خدمات مربوط به تندرستی، در کاردرمانی ایجاد شدهاست.
با توجه به اینکه میان تندرستی و سلامت جسمی و همچنین سلامت روان ارتباط وجود دارد، کمک به بهبود سلامت جسمی و روانی مراجعان موجب ارتقای کلی تندرستی می شود.
حوزههای کار درمانی در سلامت و تندرستی میتوانند بر موارد زیر متمرکز باشند:
پیشگیری از صدمات و بیماریها
پیشگیری از شرایط ناگوار ثانویه
ارتقای رفاه افراد دارای بیماریهای مزمن
کاهش اختلافات مراقبت سلامت
افزایش فاکتورهای مؤثر بر کیفیت زندگی
ارتقای تمرینات سالم زندگی
مشارکت اجتماعی و عدالت کاری و سلامت روان
توان بخشی در بهبود بیماران بسیارمهم است اما بار اقتصادی سنگینی را بر جامعه و خانواده وارد می کند و نیاز است مسئولان، متولیان امر سلامت و خیران به این امر توجه کنند.
مهدی علی اسماعیلی کارشناس ستاد هدایت و اطلاع رسانی دانشگاه