هفته دیابت با شعار "با دیابت خوب زندگی کنیم" از 19 آبان ماه آغاز شده و تا 25 همین ماه ادامه دارد، به همین مناسبت با دکتر سید وحید احمدی طباطبایی عضو هیات علمی و استادیار گروه آموزش بهداشت و ارتقاء سلامت دانشگاه علوم پزشکی کرمان در رابطه با شعار این هفته و اینکه چگونه به این شعار عمل کنیم به گفت و گو نشستیم.
آقای دکتر، شعار امسال هفته دیابت "با دیابت خوب زندگی کنیم" به چه معناست و چطور میتوان به این شعار عمل کرد؟
این شعار به مفهوم "بیمار سالم" اشاره دارد. برای ما مهم است که بیماران دیابتی بدانند که میتوانند زندگی سالم و با کیفیتی داشته باشند. برای تحقق این امر، باید به نکات کلیدی توجه کنیم.
-
چه نکاتی را باید مد نظر داشت؟
بر اساس سازمان جهانی بهداشت، دیابت به بیماری همه گیری نهفته لقب گرفته است چون بیماری خاموش است و علامتی ندارد ولی نرم نرم مانند موریانه کار خودش را انجام می هد و عوارض بسیاری دارد به عنوان مثال شایع ترین علت کوری در دنیا دیابت است و یا اینکه عوارض چشمی،کلیوی ،قلبی، سکته های مغزی، عوارض عصبی، شایع ترین علت قطع پا به دلیل دیابت است.
بیماران دیابتی باید به هفت تا هشت حوزه مهم توجه داشته باشند. از جمله این حوزهها میتوان به کنترل وزن، رژیم غذایی مناسب، فعالیت بدنی، مراقبت از پاها، ترک مصرف دخانیات و مصرف داروهای تجویز شده اشاره کرد.
-
در مورد کنترل وزن، چه توصیههایی دارید؟
کنترل وزن بسیار حیاتی است. بیماران دیابتی، به ویژه افرادی که اضافه وزن دارند، باید مطمئن شوند که وزن خود را کاهش دهند. این امر به کنترل بهتر دیابت کمک خواهد کرد.
-
دکتر طباطبایی رژیم غذایی در بیماران دیابتی چگونه باید باشد ؟
بیماران بهتر است تعداد وعدههای غذایی خود را افزایش دهند و در عوض مقدار غذای مصرفی در هر وعده را کاهش دهند. هرگز نباید یکی از وعده های اصلی غذا را حذف کنند به ویژه بیمارانی که قرص مصرف می کنند و یا انسولین تزریق می کنند.
از میوه های شیرین در وعده غذاییشان کمتر استفاده کنند مثل انگور، خرما، توت و یا مصرف خشکبار شیرین مثل توت خشک را محدود کنند؛ اما از میوه های غیرشیرین و سبزی ها در وعده غذایی به مقدار زیاد استفاده کنند. حتما از حبوبات در برنامه غذاییشان باشد، بهترین نان برای بیماران دیابتی نان سبوس دار است مانند نان سنگگ سبوس دار، بیماران دیابتی قند شکر، آبنبات ، شکلات، شیرینی، گز و امثالهم را نباید مصرف کنند .
مواد نشاسته ای مانند نان، برنج، سیب زمینی، ماکارونی، به میزانی که باعث افزایش وزن نشود استفاده کنند. باید مصرف محدود باشد. بهتر است برای رژیم غذایی با کارشناس تغذیه مشورت کنند.
بهتر است مصرف چربیها کاهش دهند، از سرخ کردن غذا خودداری کنند، غذاهایشان بیشتر آب پز و کباب پز باشد از گوشت های کم چرب استفاده کنند قبل از پخت بهتر است چربی گوشت و پوست آن جدا شود، از شیر و ماست کم چرب استفاده کنند.
از گوشتهای احشایی مانند جگر، مغز، قلوه، کله پاچه به میزان خیلی کم استفاه کنند و از کره جامد، روغن گوسفند و روغن های حیوانی استفاده کنند از روغن مایع مانند روغن زیتون و کلزا استفاده کنند.
همچنین دیابتی ها بهتر است برای روزه گرفتن با پزشک معالج خود مشورت کنند.
-
فعالیت بدنی چقدر اهمیت دارد؟
بسیار اهمیت دارد. بیماران دیابتی باید ورزش کنند، اما اگر قادر به انجام ورزشهای سنگین نیستند، باید پیادهروی روزانه را آغاز کنند و به تدریج زمان آن را افزایش دهند. اما اگر بیماران دیابتی در حین ورزش یا پیاده روی احساس درد قفسه سینه و نفس تنگی احساس می کنند باید با پزشک خود مشورت کنند.
-
مراقبت از پاها از دیگر نکاتی بود که شما به آن اشاره کردید، لطفاً بیشتر توضیح دهید؟
پاها باید به دقت بررسی شوند، زیرا بیماران دیابتی در معرض عوارض پای دیابتی قرار دارند. توصیه میشود پاها هرروز شسته شده و از نظر قرمزی، تورم و تغییر رنگ بررسی شوند. و برای اینکه کف پایشان را ببینند بهتر است از آینه استفاده کنند. هر روز پاهایشان را با آب ولرم و صابون بشورند بین انگشت های پا را با حوله نرم خشک کنند.
از کفش های راحتی پاشنه کوتاه و پنجه پهن استفاده کنند، در خانه هم از دمپایی و یا کفش های راحتی استفاده کنند.
-
درباره ترک مصرف دخانیات بفرمایید؟
ترک دخانیات یکی از موارد ضروری است؛ یکی از باورهای غلط این است که دیابتی ها اگر تریاک استفاده کنند قندشان را می سوزاند، این باور غلط است و هیچ اتفاقی برای کنترل قند خون نمی افتد بلکه عوارضاشان را بیشتر می کند.
-
در خصوص مصرف داروهای تجویز شده چه توصیهای دارید؟
بیماران دیابتی باید تحت هیچ شرایطی داروهای خود را قطع نکنند و به صورت منظم آنها را مصرف کنند.بررسی کردن سطح قند خون و مشاوره منظم با پزشک بسیار مهم است.
-
در نهایت، چه پیامی برای بیماران دیابتی دارید؟
برای زندگی خوب و سالم با دیابت، همکاری و تلاش مشترک بین بیمار و تیم پزشکی ضروری است. بیماران باید معاینات و آزمایشهای دورهای را جدی بگیرند و همیشه به یاد داشته باشند که دیابت یک بیماری قابل مدیریت است.