طبق برآورد سازمان جهانی بهداشت در کشورهای در حال توسعه جمعیت سالمندان سریعترین رشد را نسبت به تمام گروههای سنی دارد ودر آینده ای نزدیک به یک مسئله جمعیت شناختی عمده تبدیل خواهد شد .
در حال حاضر 60درصد سالمندان دنیا در کشورهای در حال توسعه زندگی می کند و پیش بینی می شود این رقم تا سال 2050 به 80 درصد برسد طبق سرشماری سال 95 ، درصد سالمندان کشور 28/9 است که از این مقدار 51 درصد زن و 49 درصد مرد می باشند. همچنین 81/7 درصد سالمندان کشوردر استان کرمان زندگی می کنند که نسبت زن و مرد 50 ، 50 می باشد .
با توجه به تغییرات فیزیولوژیک سالمندی با افزایش سن ، ظرفیت های طبیعی بدن کم می شود اما پیری بیماری نیست و نباید به تنهایی موجب ناتوانی شود.
از عوامل تاثیر گذار در داشتن سالمند ی فعال، وضعیت سلامت عمومی و سلامت جامعه ای است که سالمند در آن زندگی کرده است در واقع می توان گفت با رعایت شیوه زندگی سالم می توان سالم پیر شد ویا در صورت وجود بیماری به نحوی عوارض آن را کنترل کرد و جلوی ناتوانی را گرفت .
بر اساس تعریف سازمان جهانی بهداشت سالمندی فعال دارای سه رکن اصلی است :
امنیت که در واقع رکن بسیار اصلی و اساسی می باشد . شرایط محیطی نقش مهمی در توان عملکردی سالمندان دارد.
برای مستقل و فعال بودن سالمند باید شرایط محیطی فراهم باشد مثل فضای خانه و فضاهای عمومی که امکان تردد ورفت و آمد سالمند وجود داشته باشد . وسایل حمل ونقل عمومی نیز همینطور ،سالمندی که مشکل زانو دارد و نمی تواند از فضاهای عمومی مثلا پارک ها به علت پله های زیاد استفاده کنند و یا به دلیل ارتفاع اتوبوس در جاهایی که سکوی مخصوص وجود ندارد، نمی توانند از اتوبوس استفاده کنند.
در کشورهایی که به این موضوع توجه شده است حتی سالمندی که از نظر جسمی مشکل دارد و ناتوان است مثلا روی ویلچر است به خاطر امکاناتی که در وجود دارد می تواند خودش به مغازه رفته و خرید کند.
محیط باید امن باشد بطوری که حتی یک سالمند ناتوان هم بدون احساس خطر بتواند به تنهایی از خانه بیرون برود و مثلا از عابر بانک پول بگیرد . رکن بعدی سالمندی فعال ،سلامت ومشارکت می باشد و این درواقع همان خدماتی است که همکاران محترم در واحدهای ارائه خدمت به این گروه سنی ارائه می دهند آموزش گروهی شیوه زندگی سالم در دوره سالمندی و مراقبت های ادغام یافته سلامت سالمندان در دوسطح پزشک و غیر پزشک که اگر بطور صحیح و اصولی انجام گردد موثر واقع می شود و از بروز و پیشرفت ناتوانی جلوگیری خواهد کرد و این دوره به یک فرصت طلایی تبدیل خواهد شد.
علاوه بر موارد فوق اول اکتبر مصادف با نهم مهرماه سال97 به عنوان روز جهانی سالمند از سوی سازمان جهانی بهداشت نامگذاری گردیده و پیرو آن همه ساله شعار و روز شماری تعیین می گردد که فعالیت ها و برنامه های مختلفی با هماهنگی و تعاملات درون سازمانی و برون سازمانی انجام می شود.
امید است که از فرصت سالمند شدن جمعیت برای رشد ، شکوفایی و سلامت جامعه استفاده شده و دراین راه قدم های موثری برداشته شود.
دکتر سید وحید احمدی طباطبایی
معاون بهداشتی دانشگاه